بحثی در مبانی معرفتی تفاوت ربا و بهره بانکی
نویسندگان
چکیده
انتقاد عالمانه و روشمند آقای سید عباس موسویان از مقاله این جانب تحت عنوان «تفاوت ربا و بهره بانکی» (چاپ شده در مجله نقدونظر، شماره 12) برای پیشبرد بحث مطرح شده، بسیار مغتنم است. عنوان مقاله انتقادی ایشان، «بهره بانکی همان رباست» (1) ، خود پاسخ پرصلابتی به پرسش طرح شده درباره تفاوت ربا و بهره بانکی است و گویای صراحتسخن و سلیقه نویسنده محترم مبنی بر اجتناب از حاشیه رفتن است که در سراسر نوشته ایشان خود را به خوبی نشان میدهد. برای کسی چون راقم این سطور که همیشه کوشیده است تا از چنین روش و سلیقهای در بحثها پیروی کند، گفتگو با آقای موسویان کاری دلپذیر، اما در عین حال دشوار و خطیر است. از تذکرات فاضلانه ایشان درباره تاریخ اقتصادی صدر اسلام نکات جالبی آموختم که جای سپاس فراوان دارد. شکل مقاله انتقادی آقای موسویان از جهت رعایت روش علمی و امانتداری نسبتبه مطالب مورد انتقاد بدون ایراد است. اما با این حال به نظر میرسد نکات مهمی از بحث مربوط به «تفاوت ربا و بهره بانکی» مورد غفلت واقع شده است. این غفلت، همچنان که خواهیم دید، اساسا ریشه در کمالتفاتی (اگر نگوییم بیالتفاتی) نویسنده نسبتبه رویکرد معرفتشناختی بحث دارد که در آغاز مقاله من بر آن تاکید شده بود و تقریبا همه استدلالهای مقاله «تفاوت...» در چارچوب این رویکرد معنا پیدا میکرد. شاید اشکال کار از خود من بوده که در ابتدای نوشته، توضیحی کافی درباره «اشتباه در ارزیابی مفاهیم» یا «خلط معرفتشناختی» نداده بودم و بدون بیان مقدمهای نظری، به مصادیق و مثالها پرداخته بودم. در این نوشته میکوشم به رفع این نقیصه پرداخته، از این طریق به انتقادها و نتیجهگیریهای آقای موسویان در حد توان خود پاسخ دهم.
منابع مشابه
تفاوت ربا و بهره بانکی
مساله قطعیتیا عدم قطعیت درآمد از پیش تعیین شده در نظام بانکی جدید شاید بتوان علل نکوهش از ربا در فرهنگها و ادیان گوناگون، در گذشته را به این صورت خلاصه نمود: باد آورده بودن آن; یعنی درآمدی که بدون قبول هیچ زحمت و خطری به صورت درآمد قطعی معین از قبل فراهم میآید; نقش اجتماعی مخرب آن، یعنی ستمی که به وامگیرنده روا داشته میشود; و بالاخره عدم توانایی توجیه عقلانی پدیدار ربا، یعنی پاسخ به این پرس...
متن کاملمخاطرۀ اخلاقی در عملیات بانکی بدون ربا
در اقتصاد به هر عملی که در آن معیارهای اخلاقی نادیده گرفته شود، مخاطرۀ اخلاقی (ethical risk) اطلاق میشود. بهدلیل گسترده بودن دامنۀ اینگونه اعمال، در این تحقیق فقط دو نوع اصلی و شایع آن یعنی کژمنشی (Moral hazard) و کژگزینی (Adverse selection) در زمینۀ عملیات بانکی بدون ربا بررسی شده است. با توجه به پیچیده بودن فرایند مخاطرۀ اخلاقی، وقوع یا عدم وقوع آن را با بروز نتایج آن میتوان درک کرد. یکی...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
عنوان ژورنال:
فصلنامه علمی پژوهشی نقد و نظر (فصلنامه علمی پژوهشی فلسفه و الاهیات)جلد ۴، شماره شماره ۱۶-۱۵، صفحات ۳۲۷-۳۴۳
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023